گاهی اوقات گذشته برامون مثل یه بار روی دوشمونه که هر جا میریم، همراه ماست. خاطرات، اشتباهات، ناراحتی‌ها و حتی تصمیماتی که حس میکنیم اشتباه بودن، گاهی باعث میشن نتونیم تو لحظهی حال زندگی کنیم. مدام به گذشته و کارهایی که کردیم یا کارهایی که باید میکردیم و غفلت کردیم فکر میکنیم. اما یه راه خیلی مهم برای اینکه بتونیم با گذشته‌مون کنار بیایم و حتی باهاش صلح کنیم، خودشناسیه. در ادامه بهت میگم که چجوری به صلح با گذشته و پذیرش میرسیم و باهمدیگه تمرینات نوشتن درمانی رو هم یاد میگیریم.
خودشناسی یعنی چی؟
خودشناسی در واقع به این معنیه که خودمون رو بهتر بشناسیم، بدونیم چرا یه سری تصمیم‌ها رو گرفتیم، چه چیزی تو زندگیمون باعث شده اینجوری بشیم، و حتی دلیل بعضی از رفتارها و احساساتمون رو بفهمیم، یعنی بدونیم چه چیزهایی مارو خوشحال یا ناراحت میکنه، چه چیزهایی باعث میشه عصبانی یا نگران بشیم. در واقع، شناختن خودمون یعنی اینکه بدونیم توی ذهنمون چه خبره و دلیل رفتارها و واکنش‌هامون رو بفهمیم. اینجوری میتونیم خیلی بهتر با خودمون و دنیای اطرافمون کنار بیایم و به صلح و پذیرش برسیم.
تجربیات گذشته ی ما چه تاثیری بر زمان حال ما میذارن؟
تتجربیات و اتفاقات ناخوشایند گذشته ی ما میتونن تأثیرات خیلی زیادی روی لحظهی حال ما بذارن، حتی اگه خودمون آگاهانه بهشون فکر نکنیم. این تجربیات ممکنه باعث بشن که بعضی احساسات و باورهای منفی رو با خودمون به لحظهی حال بیاریم و روی رفتار و تصمیم‌هامون اثر بذارن.
مثلاً اگه تو گذشته، توی یه رابطه بد بودیم یا شکست بزرگی رو تجربه کردیم، ممکنه الان توی روابط جدیدمون بیشتر شکاک یا محتاط باشیم، حتی اگه دلیلی برای نگرانی در حال حاضر وجود نداشته باشه. یا ممکنه اگه تو دوران کودکی حس کردیم کسی بهمون اهمیت نمی‌داده، الان هم به سختی از دیگران درخواست کمک کنیم، چون توی ذهنمون همچنان اون حس رهاشدگی باقی مونده.
از نظر علمی، نظریه‌ی روانکاوی فروید به این موضوع اشاره میکنه که تجربیات کودکی و گذشته ی ما، مخصوصا تجربیات ناخوشایندمون، توی ناخودآگاه ما ذخیره میشن و میتونن تو بزرگسالی رفتار و احساساتمون رو شکل بدن. حتی اگه مستقیم به اون خاطرات فکر نکنیم، اثراتشون رو تو تصمیم‌گیری‌هامون می‌بینیم.
پس تا اینجا فهمیدیم که، تجربیات نامطلوب گذشته مون، میتونن به شکل زخم‌های پنهانی توی ذهن و احساساتمون باقی بمونن و زندگی روزمره‌مون رو تحت تأثیر قرار بدن. برای اینکه از این تأثیرات منفی خلاص بشیم، باید با خودمون و تجربیات گذشته‌مون روبه‌رو بشیم، به پذیرش برسیم و یاد بگیریم که چطور باهاشون کنار بیایم. بیا تا بهت بگم چطور میتونی با تجربه هایی که با خودت میگی کاش تجربه نکرده بودم، به سازگاری و پذیرش برسی.
خودشناسی چجوری کمکمون میکنه تا با گذشته به صلح برسیم؟
خودشناسی به ما کمک میکنه تا با گذشته‌مون آشتی کنیم، اما چطوری؟ شناختن خودمون باعث میشه بهتر بفهمیم چرا یهسری اتفاقات رخ داده، ما تو اون موقعیت‌ها و شرایط، چه احساسی داشتیم و چرا یهسری تصمیم‌ها رو گرفتیم. وقتی خودمون و احساساتمون رو بهتر بشناسیم، میتونیم اتفاقات گذشته رو از یه زاویه‌ی دیگه ببینیم و به جای اینکه فقط ناراحت یا عصبانی بشیم، ازشون درس بگیریم.
مثلاً وقتی از طریق خودشناسی بفهمیم که چرا توی یه رابطه‌ای که در گذشته داشتیم، آسیب دیدیم، میتونیم بفهمیم کدوم رفتارها و باورها باعث اون آسیب شدن. اینطوری به جای سرزنش کردن خودمون یا دیگران، متوجه میشیم که اون تجربه چه چیزی رو به ما یاد داده و چطور میتونیم ازش برای بهتر کردن زندگی فعلی‌مون استفاده کنیم.
از نظر علمی، کارل یونگ، یکی از بزرگ‌ترین روانشناسان ما، میگه که خودشناسی مثل یه سفر به دنیای درونمونه. این سفر کمک میکنه تا سایه‌های ذهنمون رو بشناسیم؛ یعنی همون بخش‌هایی از وجودمون که سعی میکنیم نادیده بگیریم یا ازشون فرار کنیم. وقتی این بخش‌ها رو بشناسیم، میتونیم اونها رو بپذیریم و به جای فرار ازشون، باهاشون کنار بیایم. یا روانشناس معروف کارل راجرز نظریه‌ای داره که میگه وقتی ما خود واقعی‌مون رو بشناسیم و بهش احترام بذاریم، میتونیم به تعادل برسیم و از تنش‌ها و تضادهای درونی که از گذشته برامون مونده، آزاد بشیم. درواقع، خودشناسی کمک میکنه تا بتونیم با بخش‌هایی از خودمون که شاید دوست نداریم یا سعی کردیم نادیده بگیریم، آشتی کنیم
تمرینات عملی برای کنار اومدن و صلح با گذشته
حالا میخوام به شکل عملی بهت یاد بدم که بتونی قدم برداری برای شناخت خودت و احساساتت و در نهایت صلح با گذشتهت. اما یادت باشه که تغییر هیچوقت یک شبه اتفاق نمیفته و باید استمرار داشته باشی و حتما قول بده که قدرت رواندرمانی و تراپی رو در کنار این تمرینات کاربردی نادیده نگیری.
تمرین نوشتن درمانی
نوشتن درمانی، به عنوان نوشتن آزاد هم شناخته میشه و روشیه که توسط دکتر جیمز پنهبیکر، استاد روانشناسی دانشگاه تگزاس، توسعه پیدا کرده. دکتر پنهبیکر بنیانگذار نوشتن ابزاریه و متخصص سرشناسی تو حوزه ارتباط بین نوشتن و سلامتی بیشتر هستش.
این تمرین که در ادامه بهش میپردازیم، به ما کمک میکنه با احساسات و تجربیات دردناکمون مواجه بشیم و اونها رو بررسی کنیم؛ تحقیقات نشون داده که این نوع نوشتن میتونه کمک کنه از احساسات خودمون آگاه بشیم و درواقع به بهبود سلامت روانی ما کمک میکنه.
مراحل تمرین نوشتاردرمانی
قدم اول: یه فضای آروم پیدا کنید: هر روز حدود 15 تا 20 دقیقه رو، تو یه محیط آروم به نوشتن اختصاص بده.
قدم دوم: حالا در مورد تجربیات گذشته ت بنویس: روی یه تجربه یا حس خاص تمرکز کن که هنوز داره باعث استرس و ناراحتیت میشه.
قدم سوم: احساساتی که تجربه میکنی رو بنویس: بدون اینکه نگران رعایت کردن قواعد نوشتاری یا داشتن غلط املایی باشی، هرچی به ذهنت میاد رو بنویس، سعی کن با خودت شفاف باشی و هرچی به ذهنت میاد رو بنویسی، احساساتی که داری و اینکه اون چیزی که تجربه کردی چطور روی تو تاثیر گذاشته رو بیان کن و بنویس.
قدم چهارم: مکرراً بنویس: این تمرین رو حداقل چند روز انجام بده تا متوجه بشی که اون موضوع چقدر برات سبک تر شده.
نتیجه‌گیری
در نهایت، خودشناسی مثل یه چراغ تو تاریکی عمل میکنه؛ به ما کمک میکنه تا راه‌های ناشناخته ذهنمون رو پیدا کنیم، در لحظهی حال زندگی کنیم و گذشته رو همون‌طور که هست ببینیم، نه چیزی که همیشه ازش فرار میکردیم. به این ترتیب، به جای اینکه گذشته مثل یه غول بزرگ جلوی ما وایسه، میتونیم بهش نگاه کنیم، ازش یاد بگیریم و باهاش صلح کنیم.
